Słownik
Język polski dzieli się on na szereg gwar. Gwary Warmii i Mazur zostały zupełnie odcięte od rozwoju języka ogólnopolskiego, co spowodowało, że język stał się skostniały i zachowało się w nim wiele archaizmów, używanych przed wiekami w całej Polsce. Warmiacy i Mazurzy zdawali sobie sprawę z tego, że język ich zaczyna być wypierany przez język niemiecki. Dlatego świadomi zagrożenia postawili sobie za główny cel zachowanie własnego języka. Polegało to na tym, że dzieci uczyły się języka polskiego w domu. Czytały i pisały po polsku korzystając z katechizmu i innych wydawnictw religijnych oraz z polskich kalendarzy i gazet. Jednak siłą rzeczy dialekty Warmii i Mazur przejęły niemieckie nazwy i określenia, zwłaszcza w dziedzinie szkolnictwa, administracji i w życiu politycznym. Za początek wpływu języka niemieckiego na język ogólnopolski datuje się wiek XIII i XIV zaś największe nasilenie przypadło na XIX i XX wiek. Musimy pamiętać, że w naszym regionie, a w szczególności na obszarze naszego miasta i jego okolic bardzo duży wpływ na ukształtowanie języka (oprócz gwary warmińsko-mazurskiej) miał język niemiecki. Wiele słówek zawartych w tym słowniku pochodzi właśnie z języka niemieckiego. Często są to wyrazy całkowicie lub w pewnym stopniu zapożyczone. Z tego też względu świadomi przemijających nieuchronnie chwil postanowiliśmy stworzyć dla Państwa ten oto słownik, który powstał w wyniku długomiesięcznej pracy wszystkich pracowników Welskiego Parku Krajobrazowego i ludzi z nami współpracujących. Korzystając z okazji pragniemy złożyć podziękowania wszystkim, którzy przyczynili się do powstania tego słownika.
|
|
|
|
|
|
|
tryt - stopień schodowy
zyger - zegar
tumlować się - bić się
zylc - „zimne nogi”, „galareta”
tutka - papierowa torebka
żaga - piła ręczna
tygiel - garnek
żaki - studenci
tyjger - dźwig
|
