Witamy Państwa

Nowa strona internetowa Welskiego Parku Krajobrazowego

WPK.WARMIA.MAZURY.PL

Rezerwaty Przyrody

Na obszarze Welskiego Parku Krajobrazowego zlokalizowane są cztery rezerwaty przyrody: "Bagno Koziana", "Piekiełko", "Ostrów Tarczyński" i "Jezioro Neliwa", planuje się także utworzyć osiem kolejnych rezerwatów chroniących przyrodę i piękno krajobrazu Parku: "Ostoje Koszelewskie", "Las Nadwelski", "Dolina Rzeki Rumian", "Kopaniarze", "Bagna Jeleńskie" i "Torfowisko Kopaniarze".

Bagno Koziana o powierzchni 54,78 ha to najstarszy (utworzony w 1991 r.) rezerwat na terenie Welskiego Parku Krajobrazowego. Obejmuje on swym zasięgiem rozległy obszar torfowisk przejściowych i wysokich z fragmentami roślinności typowej dla torfowisk niskich. Bogactwo to sprawiło, że obszar był eksploatowany poprzez wydobywanie torfu, czego pozostałością są wyrobiska potorfowe. Cały obszar okazał się niezwykle chętnie zasiedlany przez ptactwo wodno-błotne. Ptaki wchodzące w skład awifauny, które można tam było spotkać to np. rybitwa zwyczajna Sterna hirundo, perkoz dwuczuby Podiceps cristatus, czajka Vanellus vanellus, żuraw Grus grus, perkozek Tachybaptus ruficollis i błotniak stawowy Circus aeruginosus. Gatunkiem dominującym do niedawna była mewa śmieszka Chroicocephalus ridibundus, której kolonia liczyła około 1400 par. Na Bagnie Koziana można również znaleźć gatunki roślin ściśle chronionych tj. rosiczkę okrągłolistną Drosera rotundifolia czy pływacza drobnego Utricularia minor lub objętych ochroną częściową jak bagno zwyczajne Ledum palustre. Zachodzące w ostatnich latach nieodwracalne zmiany wpływające niekorzystnie na cały obszar i tym samym powodując zubożenie ekosystemu rezerwatu. Główną przyczyną jest postępujący spadek poziomu wód gruntowych, jak również proces zarastania brzozą brodawkowatą i omszoną oraz sosną zwyczajną. Dodatkowo wyrastające tam drzewa do rozwoju wykorzystują ogromne ilości wody, potęgując proces osuszania terenu. Zarządzeniem z 31 października 2017 r. Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Olsztynie zmienił cel ochrony rezerwatu na zachowanie i ochronę kompleksu torfowisk przejściowych oraz torfowisk wysokich i niskich.

Ostrów Tarczyński to półwysep usytuowany pomiędzy dwoma jeziorami rynnowymi - Grądy i Tarczyńskim, a od północy oddzielony od lądu rzeką Wel, tzw. krótką rzeką. W 1993 roku na terenie tym został ustanowiony rezerwat przyrody o powierzchni 106,83 ha. Trudno dostępny obszar wyłączony z produkcji leśnej, o atrakcyjnej rzeźbie terenu i dużym zróżnicowaniu warunków siedliskowych stanowi doskonałą ostoję licznych gatunków zwierząt. Rezerwat obejmuje bór mieszany z fragmentami boru bagiennego i olsu. W runie borów mieszanych rosną liczne widłaki objęte ochroną częściową (jałowcowaty Lycopodium annotinum i goździsty Lycopodium clavatum). Urozmaiceniem terenu są zagłębienia terenowe z roślinnością torfowiskową. Największe i najciekawsze pod tym względem torfowisko znajduje się w południowej części rezerwatu. Jest to zbudowany z mchów torfowców Sphagnum mszar wełniankowy z intensywnie rozrośniętymi kępami wełnianki pochwowatej Eriophorum vaginatum. Torfowisko otacza silnie nawodniony okrajek z dużym udziałem czermienia błotnego Calla palustris. Ekosystemy leśne rezerwatu oraz przylegające do nich ekosystemy bagienno-jeziorowe jeziora Tarczyńskiego i jeziora Grądy, są bardzo cenne pod względem ornitologicznym. Ostrów Tarczyński jest ostoją wielu gatunków ptaków, gnieżdżą się tu m.in. dzięcioł czarny Dryocopus martius, dzięcioł średni Dendrocopos minor, muchołówka mała Ficedula parva, puszczyk Strix aluco, bielik Haliaeetus albicilla. Na okalających rezerwat jeziorach spotkać można krakwę Mareca strepera, głowienkę Aythya ferina, świstuna Mareca pelopone, perkoza dwuczubego Podiceps cristatus, gągoła Bucephala clangula, nurogęś Mergus merganser i zimorodka Alcedo atthis. Rezerwat nie jest udostępniony turystycznie.

Najchętniej odwiedzanym i najbardziej spektakularnym rezerwatem pod względem krajobrazowym jest rezerwat Piekiełko utworzony w 2001 r. Położony nad rzeką Wel pomiędzy miejscowościami Chełsty i Trzcin zajmuje powierzchnię 24,58 ha. Rezerwat obejmuje ochroną przełomowy odcinek doliny rzeki Wel o długości ok. 1,5 km. Dzięki niedostępności tych terenów dla gospodarki człowieka na stromych zboczach zachowała się naturalna roślinność leśna. Rzeka Wel w rezerwacie przybiera niemal górski charakter z wartkim nurtem i kamienistym dnem, co tworzy doskonałe warunki do tarła ryb łososiowatych. Na kamienistym dnie rzeki występuje krasnorost hildenbrandia rzeczna Hildenbrandia rivularis tworzący na kamieniach zanurzonych w nurcie rzeki skorupiaste plechy koloru czerwonego. Hildenbrandia rzeczna jest wykorzystywana jako wskaźnik wód czystych i dobrze natlenionych. Na terenie rezerwatu Piekiełko spotkać można kilkanaście gatunków roślin objętych ochroną gatunkową między innymi wspomnianą hildenbrandię rzeczną Hildenbrandia rivularis, pluskwicę europejską Cimicifuga europaea, wawrzynka wilczełyko Daphne mezereum, turówkę leśną Hierochloë australis oraz gnieźnika leśnego Neottia nidus-avis. Wśród ornitofauny rezerwatu na szczególną uwagę zasługują dwa gatunki objęte ochroną ścisłą: pluszcz Cinclus cinclus gatunek związany z potokami górskimi oraz pliszka górska Motacilla cinerea, której status lęgowy został potwierdzony przez Welski Park w 2017 roku. W 2014 roku w ramach projektu: „Ochrona cennych zasobów przyrodniczych na terenie parków krajobrazowych Pomorza, Kujaw, Warmii i Mazur przed nadmierną i niekontrolowaną presją turystów”, finansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej na terenie rezerwatu (na lewym brzegu) powstała ścieżka turystyczna wraz z tablicami informacyjnymi o walorach przyrodniczych i krajobrazowych rezerwatu Piekiełko.

Rezerwat Jezioro Neliwa powołano w 2006 r. w celu ochrony eutroficznego jeziora z przylegającymi do niego torfowiskami niskimi, lasami i łąkami. Powierzchni rezerwatu to 16,5 ha. Rezerwat leży na południowy zachód od miejscowości Rybno. Ten eutroficzny zbiornik ulega powolnemu procesowi zarastania przez roślinność wodną i szuwarową, dno zbiornika porastają glony z rodzaju ramienic tworzące cenne łąki ramienicowe. Na terenie rezerwatu stwierdzono 22 zbiorowiska roślinne, z rzadkich gatunków roślin spotkać tu można turzycę strunową Carex chordorrhiza i bagienną Carex limosa, fiołka torfowego Viola epipsila Ledeb., orlika pospolitego Aquilegia vulgaris i ponikło sutkowate Eleocharis mamillata. Bogactwo roślinności wodnej przyciąga także zwierzęta. W rezerwacie tym spotkać można zalotkę spłaszczoną Leucorrhinia caudalis i białoczelną Leucorrhinia albifrons, żagnicę zieloną Aeshna viridis, szczeżuję wielką Anodonta cygnea, błotniarkę pospolitą Stagnicola palustris. Zasobne w pokarm zwierzęcy i roślinny jezioro jest miejscem występowania ptaków tj. błotniaka stawowego Circus aeruginosus, łabędzia niemego Cygnus olor, jarzębatki Sylvia nisoria, perkoza dwuczubego Podiceps cristatus, remiza Remiz pendulinus, rokitniczki Acrocephalus schoenobaenus, rybitwy czarnej Chlidonias niger i rzecznej Sterna hirundo. W 2014 roku  w ramach projektu: „Ochrona cennych zasobów przyrodniczych na terenie parków krajobrazowych Pomorza, Kujaw, Warmii i Mazur przed nadmierną i niekontrolowaną presją turystów”, finansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej na terenie rezerwatu powstała wieża umożliwiająca obserwację tafli jeziora oraz żyjącego tam ptactwa. W okolicach wieży zaczyna się ścieżka dydaktyczna “Nad Neliwą”. Trasa położona na południe od jeziora pozwala na poznanie ekosystemu jeziora oraz terenów do niego przyległych. Długość szlaku wynosi 3 km i oznaczona jest kolorem zielonym.